Op nieuwsuur zag ik een ALS patiënt die kunstmatig in leven gehouden werd.

Hij lag op bed gekluisterd en kon alleen met zijn ogen de PC bedienen om hulp te roepen en antwoord te geven.

Dit waren virtuele antwoorden en niet meer van de persoon zelf, je zag ook hoe zijn zoontje daarop reageerde en hij kon zich niet conformeren met dat antwoord.

Er zat geen spontaniteit van pappa in en dat miste hij.

 

Als je de wet van Euthanasie bekijkt, is het duidelijk dat daarin de zelfbeschikking zonder inmenging van anderen centraal wordt gesteld.

Het is wel belangrijk, dat de sterke nadruk op het zelfbeschikkingsrecht van het individu in de wet betreffende de euthanasie een tegenreactie is op het paternalisme van de geneeskunde.

Als het zelfbeschikkingsrecht zo centraal staat dan is de verbondenheid met elkaar zoek.

Er wordt dan niet meer rekening gehouden voor de gevolgen van de naasten.

 

De terminale patiënt houdt zich vooral bezig met hen die achterblijven.

Hierin zie je de verbondenheid die met elkaar blijft bestaan.

 

Dit pleit echter niet tegen de euthanasiewet en deze is best wel goed onderbouwd.

Ik kan niemand tegenhouden die dit besluit gaat nemen om uit het leven te stappen, want iedereen draagt daarin een eigen verantwoording.

Maar daartegenover staat ook in de tien geboden 'Gij zult niet doden', of zelf uit het leven stappen.

 

Kijk ik naar het kruis van Christus dan zie ik een horizontale en verticale lijn.

In de horizontale lijn zie ik dat men een beslissing neemt in de ontreddering van de fatale diagnose, daarin zie je ook dat de diagnose niet voldoende geworteld is.

In de verticale lijn zie ik een blik vanuit de hoogte, je bent geen persoon op zich, maar verbonden met God en je familie, daarnaast zijn er nog zichtbare en onzichtbare schakels met anderen om je heen.

Je hebt gekozen voor je partner en je kinderen en dan stap je toch niet zo maar uit het leven, zonder dat met hen te bespreken en zonder rekening te houden met hun opvattingen en belevingen.

Je kunt je leven niet inleveren als een auto.

Geen leven is voltooid voor het voorbij is, en dat geldt ook voor hele jonge levens, terwijl dit eigenlijk niet te rijmen is, dat een heel jong leven al voorbij kan zijn.

 

Wat me bij die man met ALS opviel is het volgende.

Door de vooruitgang van de geneeskunde is niet alleen de gemiddelde levens verwachting toegenomen, maar ook de gemiddelde stervensduur.

Sommige mensen met een chronische invaliderende aandoening doen er tegenwoordig even lang over om te sterven als om te groeien.

Zoals ik op tv zag, zie je dat deze man met allerlei verworvenheden in leven gehouden wordt tot een toestand die eigenlijk niet meer leefbaar is.

Ik vraag me af of je ook met behulp van geneeskunde ook hieraan moet werken, om de mens hieruit te bevrijden.

Moeten de geneeskunde eigenlijk zover gaan...

 

Kijk ik vanuit het principe 'niet doden' dan is het afwijzen van euthanasie vanzelfsprekend.

Maar als je 'niet doden' opvat als 'doen leven', wat betekent kwaliteit van leven scheppen, dan zou het kunnen betekenen dat je juist moet honoreren, dat de dood dan een verbetering van kwaliteit, inhoudt.

Wat mij bezighoudt is waarom gaat de geneeskunde zover door, zodat het leven niet meer als leefbaar gesteld kan worden.

Lig je de hele dag aan apparatuur en je kunt zelf niet meer ademen, hoever mag de geneeskunde nog gaan.

Persoonlijk zou ik dit nooit willen...

 

We spreken volop over bezuinigingen in de gezondheidszorg en toch gaan ze door totdat je van leven niet meer kunt spreken.

Is dit ethisch nog verantwoord?

Als het verbod te 'doden' uiteindelijk gaat betekenen, kwaliteit van leven scheppen, dat doodt je misschien meer als je niet doodt, dan wanneer je dit wel doet.

Dit klinkt hard en misschien voor sommige gelovige mensen onbegrijpelijk.

 

Ik denk even hardop.

Juist omdat het verbod 'te doden' betekent, dat je iemand ondraaglijke pijn laat lijden.

Misschien beëindig je met euthanasie niet een leven, omdat het als kwaliteit al geëindigd is.

Door vast te houden aan het absolute gebod, dat je niemand het leven mag ontnemen, ziet de geneeskunde niet in dat ze juist met therapeutische verbetenheid mensen misschien al lang het leven hebben ontnomen, terwijl het kunstmatig in stand wordt gehouden.

 

Ik sta achter het gebod, 'Gij zult niet doden' en ben blij dat er palliatieve zorg bestaat door pijnbestrijdingsmiddelen en sedatie, die ook duidelijk het leven verkorten.

Maar voor mij telt ook de ethische norm van het intermenselijke, en kijken hoe je die morele orde wilt laten inspireren en een goede richting kunt geven.

Zo kijk je vanuit de palliatieve zorg op een hele andere manier en vanuit een hele andere richting, ook vanuit God en zijn tien geboden.

 

Via de wet euthanasie is de dood maakbaar geworden en die indruk moeten we eigenlijk niet krijgen, want dan heb je niet ver genoeg gekeken.

Via de palliatieve weg is er een mogelijkheid om meer te zien en dit dringt dieper dan de regels van 'dood of moord'.

Het is ook niet zo definitief, omdat er mogelijkheden bestaan om de patiënt onder sedatie te houden en hem ook weer te wekken, om toch met de familie contact te houden, totdat de patiënt zelf beslist om door te slapen, waardoor de dood spontaan intreedt.

Maar via de palliatieve zorg voldoe je aan het gebod 'Gij zult niet doden'.

Het is ook een mogelijkheid om het leven en lijden dat je niet meer wilt ondergaan, in overleg met je naasten op een betere wijze te verkorten.

 

 

Januari 2012

Marianneke Beurskens